آیا شما هم غیبت می‌کنید؟

شیخ موسی بازماندگان
یاأیها اللذین آمنوا اجتنبوا کثیرا من الظن إن بعض الظن إثم ولا تجسسوا ولا یغتب بعضکم بعضا أیحب أحدکم أن یأکل لحم أخیه میتا فکرهتموه واتقوا الله إن الله تواب رحیم
حجرات/12
عَنْ أَبِى بَرْزَةَ الأَسْلَمِىِّرضی الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّه ِصلی الله علیه وسلم « يَا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَلَمْ يَدْخُلِ الإِيمَانُ قَلْبَهُ لاَ تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِينَ وَلاَ تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنِ اتَّبَعَ عَوْرَاتِهِمْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَمَنْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ يَفْضَحْهُ فِى بَيْتِهِ ».
اِنَّ الْحَمدَ لِلَّهِ نَحمَدُه وَ نَستَعِينُه وَ نَستَغفِرُه، وَ نَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ اَنفُسِنَا، وَ سَيِّئَاتِ اَعمَالِنَا، مَن يَهدِهِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَه، وَ مَن يُضلِل فَلاَ هَادِيَ لَه، وَ اَشهَدُ اَن لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ وَحدَه لاَ شَرِيكَ لَه، وَ اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُه وَ رَسُولُه.
پيامبر ِصلی الله علیه وسلم در صورت نگهداري زبان و شرمگاه ضمانت بهشت را داده است حال چقدر زبان را كنترل كرده ايد؟

آیا شما هم غیبت می‌کنید؟
شیخ موسی بازماندگان

یاأیها اللذین آمنوا اجتنبوا کثیرا من الظن إن بعض الظن إثم ولا تجسسوا ولا یغتب بعضکم بعضا أیحب أحدکم أن یأکل لحم أخیه میتا فکرهتموه واتقوا الله إن الله تواب رحیم

حجرات/12

عَنْ أَبِى بَرْزَةَ الأَسْلَمِىِّرضی الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّه ِصلی الله علیه وسلم « يَا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَلَمْ يَدْخُلِ الإِيمَانُ قَلْبَهُ لاَ تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِينَ وَلاَ تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنِ اتَّبَعَ عَوْرَاتِهِمْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ وَمَنْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ يَفْضَحْهُ فِى بَيْتِهِ ».

اِنَّ الْحَمدَ لِلَّهِ نَحمَدُه وَ نَستَعِينُه وَ نَستَغفِرُه، وَ نَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ اَنفُسِنَا، وَ سَيِّئَاتِ اَعمَالِنَا، مَن يَهدِهِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَه، وَ مَن يُضلِل فَلاَ هَادِيَ لَه، وَ اَشهَدُ اَن لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ وَحدَه لاَ شَرِيكَ لَه، وَ اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُه وَ رَسُولُه.

پيامبر ِصلی الله علیه وسلم در صورت نگهداري زبان و شرمگاه ضمانت بهشت را داده است حال چقدر زبان را كنترل كرده ايد؟
زبان با كلماتش شخصيت شما را تعيين و جايگاه شما را در بهشت و جهنم مشخص مي نمايد

آيا زبان شما به ذکر خدا مشغول است؟

آيا ملائكه اطرافت را گرفته اند؟ يا جزو غيبت كنندگاني هستي كه لاي دندانهايشان پر از گوشت برادر وخواهر مسلمان است .
به اجماع مسلمين غيبت جزو گناهان كبيره است.

غيبت نُقل زبان مردم شده، گرچه مي دانند غيبت كاري بس خطرناك و جزو گناهان كبيره است ولي با اين وجود باز هم از آن دوري نمي‌كنند .

به فرض مثال در نظر بگيريد، اگر كسي شما را به مجلسي دعوت نموده و با گوشت مردار از شما پذيرايي كند برخورد شما در قبال اين مهماني چگونه خواهد بود؟! آيا تا به حال با خود فكر كرده ايد كه هر روز چه مقدار از گوشت مردار انسان‌ها را مي خوريد؟! .
ساعت ده يا يازده كه در دفتر مؤسسه، مدرسه، شركت يا كارگاه جمع مي‌شويد تا رفع خستگي نموده و چاشتي و شيريني‌جات و كيك و ساير مواد غذايي صرف ‌كنيد، لحظات خوشي است ولي چرا قبل از پايين بردن كيك، گوشت حرامي لاي آن مي‌گذاري؟! تعجب نكن، بله! گوشت، آن هم گوشت برادر و خواهر مسلمانت، آن كيك لذيذ دارد به زهر مبدل مي‌گردد و از گلويت پايين مي‌رود.
آيا با شنيدن آن همه احاديث، توانستي از غيبت كردن خودداري کني؟آيا از مجالس غيبت دوري گزيده‌اي؟ آيا در صدد تغيير اين مجالس برآمده اي؟ آيا از خوردن گوشت مرده دوري كرده اي؛ يا اينكه از مرده خواران بوده اي !؟

اگر كسي به شما بگويد در دنيا آدم خواران وجود دارند شما از گفته او تعجب مي‌كنيد، ولي جاي تعجب نيست! چرا كه اکثر انسان ها به روش ديگر شب و روزشان را با خوردن گوشت مرده ها مي گذرانند و خيالشان نيست.

اميد است كه ما از جمله‌ چنين انسان‌هايي نباشيم.

تعريف غيبت:

غيبت اين نيست كه بدي فردي بگوييم، بلكه غيبت: سخن گفتن در غياب فرد مسلمان از آنچه در اوست، كه سبب ناراحتي و نگراني او مي شود .

چند تذکر :

شايد بعضي بگويند: اين صفات در او ست، بله! با وجود اين صفات غيبت است وگر نه تهمت محسوب مي شود به فرمايش رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم در تعريف غيبت گوش بده:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَرضی الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم قَالَ « أَتَدْرُونَ مَا الْغِيبَةُ ». قَالُوا اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ. قَالَ « ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ ». قِيلَ أَفَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ فِى أَخِى مَا أَقُولُ قَالَ « إِنْ كَانَ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ وَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ فَقَدْ بَهَتَّهُ ».

از ابوهريره رضی الله عنه روايت است كه رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: آيا مي‌فهميد غيبت چيست؟ گفتند: خدا و رسولش داناترند. رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: از برادرت با چيزي ياد كني كه از آن خوشش نيايد. گفته شد: اگر صفتي را كه در برادرم وجود دارد، بگويم چه؟ فرمود: اگر آن صفت كه مي‌گويي در او وجود داشته باشد، او را غيبت كرده‌اي و اگر آن صفت در او نباشد، بر او افترا بسته‌اي.

بعضي مي‌گويند: براي اصلاح و مصلحتش مي گوييم. در مقابل گفته ي چنين افرادي بايد گفت: اگر نيت صادقانه اي داريد به طريقه حسنه به او بگوييد تا خود را اصلاح كند.

به بعضي‌ افراد گفته مي شود غيبت نکنيد، مي‌گويند: ما آن حرف‌ها را جلو رويش هم مي‌گوييم! ولي حقيقت اين است كه جلو فرد جرأت گفتن را ندارند.

بعضي‌ها براي تبرئه‌ي خود كه بتوانند هر چه بخواهند، بگويند و غيبت كنند مي‌گويند: اگر آن صفت در فرد وجود داشته باشد مشكلي نيست غافل از اينكه اين كلاه ابليس است كه سرشان رفته است. روايت زير را با دقت بخوانيد.

عَن أَنسِ بنِ مالكٍ رضی الله عنه قال: كانَتِ العَرَبُ تَخدِمَ بَعضُها بَعضاً فِي الأسفارِ وكانَ مَعَ أبي بَكرٍ رضی الله عنه وَعُمَرَ رضی الله عنه رَجُلٌ يَخدِمُهُما، فَنامَا فَاستَيقِظا وَلَم يُهَيِّء لَهُما طَعاماً، فَقالَ أحَدُهُما لِصاحِبه: إنَّ هذا لَيُوائِمُ نَومَ بَيتِكُم، فَأيقَظاهُ فَقالا: إِئتِ رَسولَ اللهِ ِصلی الله علیه وسلم ، فَقُل لَهُ إِنَّ أبا بَكرٍ وَعُمَر يُقرِئانَكَ السَّلام وَهُما يَستَأدِمانِكَ، فَقال صلی الله علیه وسلم : أَقرَأَهُمَا السَّلام وَأخَبَرَهُما أَنَّهُما قَد إِئتَدَما، فَفَزِعا، فَجاءَا إلَى النَّبِيِّ صلی الله علیه وسلم فَقالا: يا رَسولَ الله ِصلی الله علیه وسلم بَعَثَنا إلَيكَ نَستَأدِمُكَ فَقُلتَ قَد اِئتَدَما، فَبِأَيِّ شَيءٍ اِئتَدَمنا؟ قالَ: بِلَحمِ أخيكُما، وَالَّذي نَفسي بِيَدِه، إنِّي لَأَرَى لَحمِه بَينَ أنيابِكُما، قالا: فَاستَغفِر لَنا، قال: هُوَ فَليَستَغفِر لَكُما.

از انس بن مالك رضی الله عنه روايت است: عرب ها عادت داشتند که در سفرها خدمت همديگر کنند، و همراه ابوبكر رضی الله عنه و عمر رضی الله عنه مردي بود كه به‌ آنها خدمت مي‌كرد، آنها بيدار شدند و مرد براي آنها غذا آماده نكرده بود، پس يكي به ديگري گفت: گويا خواب خانه را مي‌كند. پس او را بيدار كردند و به او گفتند: نزد رسول الله ِصلی الله علیه وسلم برو و به او بگو: ابوبكر و عمر سلام رسانده و طلب غذا مي‌كنند. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: آنها غذا خورده‌اند، از اين گفته ي رسول اللهِصلی الله علیه وسلم تعجب کرده و نزد رسول الله ِصلی الله علیه وسلم آمدند و گفتند: اي رسول الله ِصلی الله علیه وسلم ، آن مرد را به نزد تو فرستاديم تا براي ما غذا بگيرد و شما فرموده ايد: آنها غذا خورده‌اند! ما چه چيزي خورده‌ايم؟ فرمود: گوشت برادرتان، و قسم به كسي كه نفسم در دست اوست، من گوشتش را در بين دندان‌هايتان مي‌بينم، گفتند: براي ما طلب مغفرت كن. فرمود: او بايد براي شما طلب مغفرت كند

نگاه و نگرشي بر احاديث غيبت

1. در آخرين سال حيات پيامبر ِصلی الله علیه وسلم ، در ماه حرامِ ذي الحجه، در سرزمين مني و در روز عيد قربان در جمع عمومي مسلمين، رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم خطبه خوانده و توصيه هايي فرمودند؛ و حرمت آبروي افراد را برابر با خون و مال قرار مي دهد.

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم خَطَبَ النَّاسَ يَوْمَ النَّحْرِ فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَيُّ يَوْمٍ هَذَا قَالُوا يَوْمٌ حَرَامٌ قَالَ فَأَيُّ بَلَدٍ هَذَا قَالُوا بَلَدٌ حَرَامٌ قَالَ فَأَيُّ شَهْرٍ هَذَا قَالُوا شَهْرٌ حَرَامٌ قَالَ فَإِنَّ دِمَاءَكُمْ وَأَمْوَالَكُمْ وَأَعْرَاضَكُمْ عَلَيْكُمْ حَرَامٌ كَحُرْمَةِ يَوْمِكُمْ هَذَا فِي بَلَدِكُمْ هَذَا فِي شَهْرِكُمْ هَذَا فَأَعَادَهَا مِرَارًا ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ اللَّهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ اللَّهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ »

از ابن عباس روايت است که رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم در روز قرباني براي مردم سخنراني نموده و فرمود: اي مردم ! امروز چه روزي است؟ گفتند: روز حرام . فرمود: اين شهر چه شهري است؟ گفتند: شهر حرام. فرمود: اين ماه، چه ماهي است؟ گفتند: ماه حرام. فرمود: پس خون ها و مال ها و آبرو و ناموس هاي شما بر شما حرام است مانند حرمت اين روز در اين شهر و اين ماه، و اين جمله را چند بار تکرار کردند. سپس سرش را به طرف آسمان بلند کرده و فرمود: خدايا! آيا تبليغ کردم؟ خدايا! آيا تبليغ کردم؟
در اين حديث رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم حرمت آبروي افراد را برابر با خون و مال قرار مي دهد باز هم مي خواهيم گوشت مسلمين را بخوريم؟! .

2.پيامبرِصلی الله علیه وسلم ايراد سخن فرمودند، آنچنان بلند حرف مي‌زدند كه صدايشان به داخل منازل مي‌رسيد، مگر چه مطلبي مي خواهد بگويد؟ چرا پيامبرِصلی الله علیه وسلم اينچنين بلند حرف مي‌زدند كه دختران در منزل گوش مي‌دهند، كدام امر مهمي رخ داده است؟!

عَنْ أَبِى بَرْزَةَ الأَسْلَمِىِّ رضی الله عنه قَالَ نَادَى رَسُولُ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم حَتَّى أَسْمَعَ الْعَوَاتِقَ فَقَالَ « يَا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَلَمْ يَدْخُلِ الإِيمَانُ قَلْبَهُ لاَ تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِينَ وَلاَ تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ فَإِنَّهُ مَنْ يَتَّبِعْ عَوْرَةَ أَخِيهِ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ حَتَّى يَفْضَحَهُ فِى بَيْتِهِ ».

از ابي برزه اسلمي رضی الله عنه روايت است كه رسول الله ِصلی الله علیه وسلم بلند سخنراني فرموده تا به گوش دختران در منزل برساند، فرمود: اي گروهي كه به زبان ايمان آورده‌، و ايمان به قلبشان وارد نشده است ! غيبت مسلمانان را نكنيد و در پي آبرو و ناموس آنها نباشيد؛ پس كسي كه به دنبال ‌آبروي آنها باشد خداوند به دنبال آبروي او مي‌افتد، و كسي كه خداوند به دنبال آبروي او باشد، او را رسوا مي‌كند اگر چه در خانه‌اش باشد.

3.شنيده اي كه خداوند با فرد ربا خوار اعلان جنگ نموده(فإن لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله ورسوله ) البقرة/279، بدان رباي آبروي مؤمن بدتر از رباي پول مي باشد، سبحان الله!؟ چرا فكر نمي كني و افسار زبان را گسيخته و رها نموده اي؟

عن البراء بن عازب رضی الله عنه قال : قال رسول الله ِصلی الله علیه وسلم : « الربا اثنان وسبعون بابا، أدناها مثل إتيان الرجل أمه، وأربى الربا استطالة الرجل في عرض أخيه »

از براء بن عازب رضی الله عنه روايت است كه رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: ربا هفتاد و هفت در دارد و كمترين آن اين است كه مرد با مادرش همبستر شود. و بزرگترين ربا تعدي و تجاوز به آبروي برادرش است.

عَنْ سَعِيدِ بْنِ زَيْدٍ رضی الله عنه عَنِ النَّبِىِّ ِصلی الله علیه وسلم قَالَ « إِنَّ مِنْ أَرْبَى الرِّبَا الاِسْتِطَالَةَ فِى عِرْضِ الْمُسْلِمِ بِغَيْرِ حَقٍّ ».
از سعيد بن زيدرضی الله عنه روايت است كه رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: بزرگترين ربا بي‌آبرو كردن مرد مسلمان بدون حق است.

4. اگر روزه باشي و تكه كوچك غذايي كه لاي دندان‌هايت مانده، از گلويت پايين برود؛ از علما فتوا مي گيري كه حكم روزه ام چيست؟

آيا تا به حال فكر كرده اي لحظه اي كه غيبت مي كني گوشت مرده مسلماني را زير دندانهايت مي جوي؟ و راحت از گلويت پايين مي رود و خيالت هم نيست!

اگر نمي بيني! رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم به عنوان معجزه مي بيند.

اگر چه نمي بيني! ولي مطمئناً آثار و عواقب سوء آن در قلب و جان و روحت احساس خواهي كرد البته اگر قلب زنده اي داشته باشی.(وقال قرینه ربنا ما أطغیته ولکن کان فی ضلال بعید) ق/27

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ رضی الله عنه قَالَ : كُنَّا جُلُوسًا عِنْدَ النَّبِيِّ ِصلی الله علیه وسلم فَقَامَ رَجُلٌ ، فَوَقَعَ فِيهِ رَجُلٌ مِنْ بَعْدِهِ ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم : تَخَلَّلْ ، فَقَالَ : مِمَّا أَتُخَلِّلُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ؟ مَا أَكَلْتُ لَحْمًا ، قَالَ : بَلَى مِنْ لَحْمِ أَخِيكَ أَكَلْتَ.

از عبد الله بن مسعود رضی الله عنه روايت است که ما نزد رسول الله ِصلی الله علیه وسلم بوديم، مردي بلند شد و رفت و مردي پشت سر او صحبت نمود، رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: دندان‌هايت را خلال كن! مرد گفت: از چه چيزي خلال كنم؟ گوشتي نخورده‌ام! رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: تو گوشت برادرت را خورده‌اي.

5. بدان مرگ و قيامتي هست و حساب و کتاب.

چه زود است كه ملك الموت سراغت بيايد و تو را از دنيا وارد عالم برزخ کند و بعد با برپايي قيامت و روز حساب، خداوند از گفتار و كردارت پرده بردارد.

بدان که غيبت كننده در عالم برزخ وضعيت خوبي ندارد، آنها داراي ناخن هايي از جنس مس و فولاد هستند که از ناخن هاي درندگان قوي تر است. علتش را مي داني؟ تا صورت را خراشيده و درد سختي بكشند.

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رضی الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم « لَمَّا عُرِجَ بِى مَرَرْتُ بِقَوْمٍ لَهُمْ أَظْفَارٌ مِنْ نُحَاسٍ يَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ وَصُدُورَهُمْ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلاَءِ يَا جِبْرِيلُ قَالَ هَؤُلاَءِ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ لُحُومَ النَّاسِ وَيَقَعُونَ فِى أَعْرَاضِهِمْ ».

از انس بن مالك رضی الله عنه روايت است كه رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: هنگامي كه بالا برده شدم، از كنار طايفه‌اي عبور كردم که ناخن‌هاي مسي داشتند و سينه و صورت‌هاي خود را با آن مي‌خراشيدند به جبرئيل گفتم: آنان چه كساني هستند؟ گفت: كساني هستند كه گوشت‌هاي مردم را مي‌خوردند و از آبرو و حيثيت مردم عيب‌جويي مي كردند.

تذكر: اگر اين سزاي غيبت عموم انسان‌هاست، پس سزاي غيبت علماي ‌دين چه خواهد بود؟ غيبت عالم نكن كه گوشت علما مسموم است و با اين عمل دين و دنيايت را به خطر خواهي انداخت .

وظيفه ي ما در قبال کساني که از آنها غيبت مي شود، چيست؟

الف- از آبروي آن فرد مسلمان دفاع كنيم .

عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ يَزِيدَل قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم «مَنْ ذَبَّ عَنْ لَحْمِ أَخِيهِ فِي الْغِيبَةِ كَانَ حَقًّا عَلَى اللَّهِ أَنْ يُعْتِقَهُ مِنْ النَّارِ» .

از اسماء بنت يزيدل روايت است كه رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: كسي كه از ناموس و شرافت برادر ديني خود در غياب او دفاع كند بر خداوند است كه او را از آتش جهنم رها سازد.

ب- به فرد غيبت‌كننده، تذكر داده و او را توبيخ كنيم.

عَنْ عَائِشَةَ رضی الله عنها قَالَتْ قُلْتُ لِلنَّبِىِّ ِصلی الله علیه وسلم حَسْبُكَ مِنْ صَفِيَّةَ كَذَا وَكَذَا قَالَ غَيْرُ مُسَدَّدٍ تَعْنِى قَصِيرَةً. فَقَالَ « لَقَدْ قُلْتِ كَلِمَةً لَوْ مُزِجَتْ بِمَاءِ الْبَحْرِ لَمَزَجَتْهُ ». قَالَتْ وَحَكَيْتُ لَهُ إِنْسَانًا فَقَالَ « مَا أُحِبُّ أَنِّى حَكَيْتُ إِنْسَانًا وَأَنَّ لِى كَذَا وَكَذَا» .

از عايشهل روايت است كه به رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم گفتم: براي تو از صفيه همين بس كه چنين و چنان است بعضي از راويان گفته‌اند: منظورش كوتاهي قد صفيه بوده است. رسول الله ِصلی الله علیه وسلم فرمود: تو كلمه‌اي را بر زبان آوردي كه اگر با آب دريا مخلوط شود آن را تلخ و بدبو مي‌كند. عايشهل مي‌گويد: حركت انساني را براي ايشان حكايت كردم، رسول الله فرمود: دوست ندارم برايم نقل كني و براي من چنين و چنان باشد.

عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهُ اعْتَلَّ بَعِيرٌ لِصَفِيَّةَ بِنْتِ حُيَىٍّ وَعِنْدَ زَيْنَبَ فَضْلُ ظَهْرٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم لِزَيْنَبَ « أَعْطِيهَا بَعِيرًا ». فَقَالَتْ أَنَا أُعْطِى تِلْكَ الْيَهُودِيَّةَ فَغَضِبَ رَسُولُ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم فَهَجَرَهَا ذَا الْحِجَّةَ وَالْمُحَرَّمَ وَبَعْضَ صَفَرٍ .

از عايشه روايت است كه شتر صفيه بنت حيي، مريض شد و نزد زينب شتر اضافه‌اي بود رسول الله صلی الله علیه وسلم به زينب فرمود: شتري به او بده. زينب گفت: من به آن يهودي بدهم؟! رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم خشمگين شده و ذي الحجه و محرم و تا قسمتي از ماه صفر از او دوري نمود.

ج- اگر توانايي نهي از منکر غيبت را نداريم مجلس را قبل از اينکه با شنيدن غيبت شريک جرم شويم ترک کنيم.

عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ ، عَنْ أَبِيهِ ، عَنْ جَدِّه ِرضی الله عنه ، أَنَّهُمْ ذَكَرُوا عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم رَجُلا ، فَقَالُوا : لا يَأْكُلُ حَتَّى يُطْعَمَ ، وَلا يَرْحَلُ حَتَّى يُرْحَلَ لَهُ ، فَقَالَ لَهُمُ النَّبِيُّ ِصلی الله علیه وسلم : اغْتَبْتُمُوهُ ، فَقَالُوا : إِنَّمَا حَدَّثْنَا بِمَا فِيهِ ، قَالَ : حَسْبُكَ إِذَا ذَكَرْتَ أَخَاكَ بِمَا فِيهِ .

عمرو بن شعيب از پدرش از جدشرضی الله عنه روايت مي‌كند که آنها نزد رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم از مردي ياد كردند كه غذا نمي‌خورد تا زماني كه به او غذا داده شود و سفر نمي‌كند تا زماني كه وسايل سفر برايش آماده شود. رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: غيبتش نموديد. گفتند: اي رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم ! ما در مورد چيزي كه در او وجود دارد صحبت كرديم. رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: براي تو همين كافي است كه از برادرت با آنچه كه در او وجود دارد ياد كني .

گوشه اي از علل واسباب غيبت :

الف – خشم وعصبانيت : هر گاه انسان بوسيله ي چيزي يا كسي خشمگين شد .

عَنْ سَهْلِ بْنِ مُعَاذٍ رضی الله عنه عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم قَالَ لى: « مَنْ كَظَمَ غَيْظًا وَهُوَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ يُنْفِذَهُ دَعَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَى رُءُوسِ الْخَلاَئِقِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُخَيِّرَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ مَا شَاءَ »

از معاذ بن انس رضی الله عنه روايت است كه پيامبر ِصلی الله علیه وسلم فرمودند: كسي كه خشمش را فرو خورد‌‌‌، در حالي كه مي‌تواند آن را عملي سازد خداوند در روز قيامت در برابر بزرگان مردم او را صدا مي‌زند و به او اختيار مي‌دهد تا از حور عين آنچه را مي‌خواهد انتخاب كند.

ب- موافقت با هم نشينان (همرنگ جماعت شدن )

چطور رضايت خدا را بر رضايت دوستان ترجيح مي دهي؟! .

ج- شوخي براي خنداندن ديگران و گرم كردن مجلس

عَنْ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ أَبِيهِ رضی الله عنه قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ِصلی الله علیه وسلم يَقُولُ « وَيْلٌ لِلَّذِى يُحَدِّثُ فَيَكْذِبُ لِيُضْحِكَ بِهِ الْقَوْمَ وَيْلٌ لَهُ وَيْلٌ لَهُ » .

بهز بن حكيم از پدرش از جدش رضی الله عنه روايت مي‌كند از رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم شنيدم كه فرمودند: واي بر كسي كه براي خنداندن گروهي سخن دروغي بگويد، واي بر او ، واي بر او .

د- حسادت نسبت به ديگران که عمل خود را نابود مي كند.

حكم گوش دادن به غیبت چیست؟

(ولا تقف ما لیس لک به علم إن السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا) إسراء/36

در گناه هر دو با هم برابرند.

اقوالي در مورد غيبت

1. نقل است كه فردي به حسن بصري گفت: شنيدم كه غيبت من مي كني؟ در جواب حسن بصري به او گفت: آنقدر ارزش نداري كه اختيار حسناتم را به تو دهم .

2. غيبت، مهماني فُسّاق است.

3. فردي نزد يكي از علما غيبت شخصي مي كرد، عالم به او گفت: آيا با رومي ها جهاد كرده اي گفت: نه! آيا با تُرك ها جهاد كرده اي؟ گفت: نه! گفت: رومي ها و ترك ها از تو سالم و در امانند ولي برادرمسلمانت از تو در امان نيست.

4. اگر توانايي و قدرت روزه گرفتن نداري، گوشت مردم را نخور.

5. از عمرو بن العاصيب روايت است، از كنار لاشه‌ي قاطر مرده‌اي عبور نمود، به يارانش گفت: اگر شخصي از اين لاشه بخورد تا اينكه شكمش را پر كند، براي او بهتر است از اينكه گوشت برادر مسلمانش را بخورد .

توبه از غيبت:

شايسته است از کليه ي معاصي توبه کنيم ، زيرا چه زود است که مرگ سراغمان بيايد، شايد چند روزي اقوام و نزديکان برايمان گريه کنند ولي چند روز بعد همه ما را فراموش خواهند کرد حتي عزيز ترين افراد نزدمان، خودمان و اعمالمان در زير خاک مي مانيم، پس توبه کنيم .

شروط توبه: 1- دست کشيدن از گناه، 2- پشيمان شدن از آن عمل، 3- اراده کند که هرگز آن گناه را تکرار نکند، 4- حقوق بندگان را ادا کند.

در مورد حق فردي که غيبتش کرده ايم علما دو نظر دارند:

الف) فرد را در جريان گذاشته و از او حلالي بطلبيم.

ب) خوبي و محاسن فرد را در جايي که غيبتش کرده ايم بگوييم و دعاي خير براي او کنيم.

زيرا اگر به فرد بگوييم غيبتش کرده ايم، موجب کينه توزي و عداوت مي شود و دين محبت و مودت را مي خواهد، ليکن اين هم دليل نمي شود که فرد غيبت کرده و سپس دعا کند، دلش هم خوش باشد که گناهش بخشوده شود. به همين خاطر فرد غيبت نکند اما اگر مرتکب آن شد فورا گفتار و عصيانش را اصلاح کند.

اما عراقي، احاديث: «مَن لا حَياء له، فَلا غَيبة لَه» و «لَيسَ لِفاسقٍ غيبة» را در تخريج احياء علوم الدين ضعيف دانسته است.
چگونه غيبت را ترك كنيم؟

1- آيه ي غيبت و احاديث وارده را هميشه به يادآوريم.

2- حيات صحابه و تابعين و سلف صالح در کنترل زبان و ترک غيبت را مطالعه کنيم.

از اسلم روايت است كه روزي عمررضی الله عنه بر ابوبكر صديق رضی الله عنه وارد شد در حالي كه ابوبكر زبانش را مي‌كشيد ! عمررضی الله عنه گفت: دست نگه دار ! خداوند تو را ببخشد. ابوبكررضی الله عنه به او گفت: اين مرا به هلاکت انداخته است. و از رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم شنيدم که فرمود عضوي از بدن نيست، مگر اينکه از تيزي و تندي زبان، بر خودش شکايت مي کند .

عبدالله بن وهب مي گويد تلاش کردم ترک غيبت کنم اما نشد براي هر غيبت يک روز روزه گرفتم ولي سودي نداشت، براي هر غيبت مال و پولي را صدقه دادم، حب مال مجبورم کرد که ترک غيبت کنم.

3- در هنگام غيبت به خود بگو:

آيا مي خواهي گوشت مرده بخوري؟

آيا دوست داري كه ديگران غيبتت كنند؟

آيا مي خواهي عذاب قبر داشته و جزو مفلسين روز قيامت باشي؟

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَرضی الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: « أَتَدْرُونَ مَا الْمُفْلِسُ قَالُوا الْمُفْلِسُ فِينَا مَنْ لَا دِرْهَمَ لَهُ وَلَا مَتَاعَ فَقَالَ إِنَّ الْمُفْلِسَ مِنْ أُمَّتِي يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِصَلَاةٍ وَصِيَامٍ وَزَكَاةٍ وَيَأْتِي قَدْ شَتَمَ هَذَا وَقَذَفَ هَذَا وَأَكَلَ مَالَ هَذَا وَسَفَكَ دَمَ هَذَا وَضَرَبَ هَذَا فَيُعْطَى هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ وَهَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ فَإِنْ فَنِيَتْ حَسَنَاتُهُ قَبْلَ أَنْ يُقْضَى مَا عَلَيْهِ أُخِذَ مِنْ خَطَايَاهُمْ فَطُرِحَتْ عَلَيْهِ ثُمَّ طُرِحَ فِي النَّارِ» .

از ابوهريرهرضی الله عنه روايت است که رسول اللهِ صلی الله علیه وسلم فرمود: آيا مي‌دانيد مفلس چه كسي است؟ گفتند: مفلس در ميان ما كسي است كه پول و كالايي نداشته باشد فرمودند: مفلس در ميان امت من كسي است كه در روز قيامت با نماز و روزه و زكات مي‌آيد در حالي كه اين را دشنام داده و اين را به زنا متهم كرده مال اين را خورده، خون اين را ريخته و اين را زده است، به اين از نيكي ها و حسناتش داده مي‌شود و به اين هم از نيكي ها و حسناتش داده مي‌شود. اگر نيكي هايش قبل از تمام شدن آنچه كه بر گردن اوست، تمام شود از گناهان طلبكاران بر دوش او گذاشته مي‌شود و پس از آن در آتش جهنم انداخته مي‌شود .

در جواب اين سؤالات و هزاران سؤال ديگر در مورد زشتي غيبت، حتما جوابت منفي خواهد بود، پس چرا غيبت مي كني؟! كمي بنگر و فكر كن !.

و سخن را با اين گفته ي زيباي عبدالله بن مسعودرضی الله عنه به اتمام مي رسانيم، به اميد توفيق پروردگار و تلاش در راه کنترل زبان و مشغول کردن آن به حرف خير و ذکر پروردگار. «آمين»

عَن عَبْد اللَّهِ بن مسعودرضی الله عنه قال: « وَالَّذِي لا إِلَهَ غَيْرُهُ مَا عَلَى ظَهْرِ الأَرْضِ شَيْءٌ أَحْوَجُ إِلَى طُولِ سِجْنٍ مِنْ لِسَانٍ » .
از عبدالله بن مسعودرضی الله عنه روايت است که گفت: قسم به كسي كه خدايي جز او نيست هيچ ‌چيزي بر روي زمين به مانند زبان نياز به زنداني طولاني ندارد.

جلسه غيبت = جلسه شيطاني

موضوع جلسه: بردن آبروي برادر مؤمن
رئيس جلسه: شيطان
دبير جلسه: نفس اماره
منشي جلسه: هواي نفس
زمان جلسه: وقت بيكاري
مكان جلسه: هر كجا خدا فراموش شود
حضار جلسه: عناصر ضعيف الايمان
پذيرائي جلسه: گوشت برادر مؤمن

از شركت در اين جلسات جداً خودداري فرمائيد